Κων/νος Καρατσώλης
Δικηγόρος
Συνεργάτης Τ.Ε.Ε

Πολεοδομία αποσπασματική και απολυταρχική.
Πολεοδομία των Εγκυκλίων.

  • ’Νόμος Σουφλιά’’ (αποσπασματική)
  • Υπουργική αποφάση 31252/09 (ΦΕΚ 396 ΑΑΠ της 13-8-2009), (ΦΕΚ 59 Δ΄/3-2-89) (απολυταρχική)
  • αριθμ1/2010 Εγκύκλιος του Υ.ΠΕ.ΚΑ   (πολεοδομία των εγκυκλίων)

Το ίδιο το Σ.Τ.Ε έχει τονίσει δια των αποφάσεών του :

Πρέπει να επιχειρείται η περιστολή της, συνήθους για την ελληνική Διοίκηση, πρακτική της ευκαιριακής και απρογραμμάτιστης πολεοδόμησης, ο σχεδιασμός της οποίας αγνοεί την συνταγματική απαίτηση για υψηλής ποιότητας οικιστικό περιβάλλον και περιορίζεται να επικυρώνει εκ των υστέρων παράτυπες πραγματικές καταστάσεις, εις βάρος τηςποιότητας ζωής των κατοίκων.

Ελληνικό γίγνεσθαι

  • Προστατευτική σχέση του Έλληνα πολίτη με την ιδιοκτησία.
  • Αέναη και συνεχή φοβική στάση του κράτους μπρος στα συμφέροντα ολίγων  η οποία πρυτανεύει και στις μέρες μας.

Το Πρώτο Πολεοδομικό Σχέδιο της Αθήνας, το σχέδιο Κλεάνθη –Schaubert.
Μια πρακτική που μας ακολουθεί…

Το σχέδιο αυτό προέβλεπε την διάνοιξη της Οδού Σταδίου η οποία ξεκινούσε  από την σημερινή Ομόνοια,  ακολουθούσε την σημερινή της χάραξη και κατέληγε (το όνομα της) στο Στάδιο των Αθηνών (Καλλιμάρμαρο).

Όμως με την αρχική της χάραξη περνούσε μέσα από την ιδιοκτησία του Γ.Φίνλευ ο οποίος δυσαρεστήθηκε, και λόγω της επιρροής που είχε, πέτυχε να τροποποιηθεί το αρχικό σχέδιο και η οδός Σταδίου να μην φτάσει ποτέ μέχρι το Στάδιο.

Περαιτέρω εκείνο το σχέδιο κατακρεουργήθηκε.

Οι πλατείες λιγόστεψαν ,οι δρόμοι κόπηκαν, τα πεζοδρόμια έγινα μικρότερα …..

Η ίδια λογική μας ακολουθεί και σήμερα και μάλιστα σε επίπεδο νομοθέτησης.

Οικοδομή των Εγκυκλίων
Γ.Ο.Κ

‘’δίδαγμα κοινής πείρας’’
οι πολεοδομικές υπηρεσίες διαφθείρονται και  οι πολίτες αυθαιρετούν.

Λόγοι αναθεώρησης.

  • Μείωση των υψών των οικοδομών
  • Θεωρήθηκαν αντισυνταγματικές διατάξεις του ΓΟΚ/1985 (ν. 1577/1985) με τις οποίες αυξήθηκε το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου.
  • Αντίθετες ερμηνείες
  • Κενά νόμου
  • Αποσπασματικές διατυπώσεις.

Βασικοί κανόνες Γ.Ο.Κ

‘’Καινοτομίες’’ . Βυζαντινοί χρόνοι.
Οι νόρμες αυτές , είχαν ως επίκεντρο τον άνθρωπο , την αξιοπρέπεια ως στάση ζωής, τον στόχο : οι συνθήκες ζωής του να βελτιώνονται με το να χαίρεται στην καθημερινότητά του το μεγαλείο του φυσικού περιβάλλοντος.

διάταγμα του 1836

Ο όρος αυτός θέλει προ πάντων τηρηθεί εις τας οικοδομάς των τριών προτέρων οδών και όλων των της νέας πόλεως οσάκις ζητεί ….. από τας αρχάς οικοδομής άδεια , θέλει αναφέρει πάντοτε εις την αίτησίν του εάν συνεννοήθει  ήδη με τους γείτονας του περί της μεταρρυθμίσεως των ορίων …..εάν όχι δια την εκτέλεση του σχεδίου της πόλεως επιφορτισμένος μηχανικός θέλει μεταβαίνει επιτοπίως δια να πληροφορηθεί δια του πράγματος.

Βασικές αρχές ενός νέου Γ.Ο.Κ

  • nεφαρμογή ορθών  νόμων και όχι αναρίθμητων εγκυκλίων  σε μια Κοινωνία και ένα Κράτος Δικαίου που σέβεται τον  πολίτη.
    –   η εγκύκλιος προϋποθέτει νόμο κατά το δίκαιό μας  –
  • αντικατάσταση διατάξεων  με σύγχρονα νομικά εργαλεία που θα απαντούν στις σημερινές προκλήσεις.
  • Εισαγωγή της Αρχιτεκτονικής και της Αισθητικής στις πόλεις μας , στα κτίρια , στην πολεοδομική κουλτούρα μας.

Γ.Ο.Κ .Προστασία Οικιστικού Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονική.
Συνταγματικές κατευθύνσεις.

  • Το αρχιτεκτονικό έργο ως πνευματικό δημιούργημα προστατεύεται από τον Νόμο.
  • Τα αρχιτεκτονικά έργα προστατεύονται από τις διατάξεις της πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως προβλέπεται στο εθνικό Δίκαιο (αρθρ.2 παρ.1 Ν. 2121/1993) και σε Διεθνείς Συμβάσεις [αρθρ. 2 παρ. 1 της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης (Παρισιού)], εφόσον νοούνται πρότυπα, πνευματικά δημιουργήματα επιστήμης.

Οι σημερινές ανάγκες

  • Σήμερα απαιτούνται βελτιώσεις.
  • Καινοτομίες που θα ενθαρρύνουν τους πολίτες να εισάγουν την αρχιτεκτονική στα κτίρια, θα δημιουργήσουν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και θα προβάλλουν ως αξία την επιστήμη , την προστασία της πολιτιστικής εθνικής αλλά και διεθνούς  κληρονομιάς.
  • Καινοτομίες και ρυθμίσεις που θα επιτρέψουν νέες μεθόδους κατασκευής και σχεδιασμού να εισαχθούν ομαλώς στις πόλεις μας
  • Καινοτομίες που θα επιβάλλουν τους όρους της τέχνης και της επιστήμης και όχι τα ‘’κουτιά’’ της αγοράς.

Συνταγματική προστασία του οικιστικού περιβάλλοντος και της αξίας της Αρχιτεκτονικής.

  • Αρθ. 24 παρ. 2 Συντάγματος:
  • Πολεοδομικό κεκτημένο
  • Ν.1650/1986, στο άρθρο 2 παρ. 1, ορίζει το περιβάλλον ως «το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων, που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες».
  • Το πεδίο της Αρχιτεκτονικής που διαμορφώνει τις αισθητικές αξίες κάθε εποχής εντάσσεται στην σφαίρα προστασίας της διάταξης του άρθου 24 του Συντάγματος.

Η έννοια της αισθητικής των πόλεων και η σημερινή ανάγκη των πολιτών όχι μόνο να ‘’διαβιώνουν’’ αλλά να ζουν σ’ ένα κόσμο με σκοπό ένα καλύτερο αύριο απευθύνουν μέσω του συντάγματος την ρύθμιση και την λήψη των μέτρων που θα φέρουν την αρχιτεκτονική στο δομημένο περιβάλλον και θα δίνουν το δικαίωμα στον Αρχιτέκτονα δημιουργό να σχεδιάσει υπό την σκέπη και την προστασία του Συντάγματος και του Κράτους Δικαίου προς όφελος των πολιτών.

  • Ειδικότερα, πρέπει να εξασφαλιστεί δια των κανόνων μας ότι δίδεται στον Αρχιτέκτονα η ελευθερία  να σχεδιάσει και να υλοποιήσει σύννομα ένα κτίριο εκφράζοντας στο χώρο το δικό του αξιακό σύστημα που ακολουθεί  την επιστήμη του και το γνωστικό του αντικείμενο.
  • Οι κανόνες που θα του επιτρέπουν την άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος θα πρέπει να απαντούν στην αισθητική και την πορεία μιας σύγχρονης εποχής για την αρχιτεκτονική…
  • οι νέες ρυθμίσεις θα πρέπει να στηρίζονται στις κατευθυντήριες αρχές του συντάγματος και του Ν.Δ του 1923 (Κώδικας Πολεοδομικής Νομοθεσίας)
  • αποδελτίωση  των αποφάσεων του ΣΤΕ
  • θα πρέπει μια ειδική νομική έκθεση και επεξεργασία να εξειδικεύει τους νέους όρους σχεδίασης και κατασκευής με βάση τις νέες τάσεις Αρχιτεκτονικής, την  ανάπτυξη, την οικονομία, την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων
  • οι νέοι κανόνες που θα τροποποιήσουν παλαιοτέρους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του σήμερα.
  • Το ζήτημα των υψών των οικοδομών θα πρέπει να επανεξεταστεί με κύριο γνώμονα την ευχέρεια για Αρχιτεκτονική Ελευθερία.
  • παράλληλα , θα πρέπει να διατηρήσουμε και να επικαιροποιήσουμε τους περιβαλλοντικούς  κανόνες του σημερινού Γ.Ο.Κ.
  • Επανακαθορισμός των Ειδικών Πολεοδομικών και Αρχιτεκτονικών Επιτροπών  ως προς το έργο και την διαδικασία ελέγχου που παράγουν
  • Κίνητρα πολεοδομικού περιεχομένου για ειδικές πολεοδομικές ενότητες αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
  • Νομοθετική Ενίσχυση των προβλέψεων του Γ.Ο.Κ  για δημιουργία χώρων πρασίνου
  • Νέες μορφές πρασίνου στις πόλεις μας.
  • Έλεγχος των επαγγελματικών δικαιωμάτων ώστε να διασφαλίσουμε ότι αυτός που Αρχιτεκτονεί έχει τα νόμιμα και ουσιαστικά προσόντα προς τούτο.
  • Να τεθούν οι βάσεις για Ειδικούς  Οικοδομικούς Κανονισμούς ανά οριοθετημένη περιοχή
  • Περιορισμός στην έννοια δόμησης. Υφίστανται περιοχές εντός σχεδίου και περιοχές εκτός σχεδίου. Υφίστανται οικόπεδα και γήπεδα ή αγροτεμάχια.
  • Συγκρότηση του ΑΠΑΣ όπως προβλεπόταν στο άρθρο 3 του Γ.Ο.Κ
  • Όλες οι πολεοδομικές τροποποιήσεις πρέπει να αποβλέπουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων και την εισαγωγή της Αρχιτεκτονίας στα κτίριά μας.

Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών. Έλεγχος κατασκευών.

Ένα καθαρό συνταγματικό ορθό πλαίσιο κανόνων που θα μειώσει τη διαφθορά και την γραφειοκρατία.

Στις νομικές ρυθμίσεις προκύψουν πρέπει να ληφθούν υπόψη:

  • Το Άρθρο 52. ΝΔ 17.7/16.8.1923, Χορήγηση αδειών, Έλεγχος των εργασιών δόμησης
  • απόφαση του Σ.Τ.Ε 2692/2009
    με την απόφαση έγινε δεκτό ότι οι ίδιες διατάξεις, οι οποίες επιτρέπουν την έκδοση οικοδομικών αδειών μόνο κατόπιν ελέγχου της πληρότητας των μελετών, δεν έχουν την έννοια ότι αφαιρούν από τις κατάλληλα στελεχωμένες πολεοδομικές υπηρεσίες την αρμοδιότητα να ελέγξουν και την ορθότητα αυτών, εφόσον από άλλους ελέγχους, στο στάδιο της κατασκευής (αυτοψίες), υπάρξουν ενδείξεις στατικής ανεπάρκειας, δεδομένου ότι οι ίδιες υπηρεσίες είναι αρμόδιες, σε κάθε περίπτωση, να ελέγχουν την επικινδυνότητα των οικοδομών.
  • δίνεται η δυνατότητα με προσοχή και συμφώνως με τις κατευθυντήριες διατάξεις να προχωρήσουμε σε αλλαγή του τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών με στόχο μια λιγότερο γραφειοκρατική διαδικασία .
  • (έλεγχος πληρότητας σε έργα μικρού όγκου κατά την έννοια των διατάξεων και των αποφάσεων του ΣΤΕ με ευθύνη της πολιτείας)
  • λιγότερους ελέγχους στο στάδιο των μελετών

Οι Αρχιτέκτονες να αναλάβουν τις ευθύνες ως δημιουργοί…

πολιτεία του πλάτωνος

‘‘βέλτιστη ιδανική πολιτεία , η οποία θα ικανοποιούσε τα ηθικά και κοινωνικά ιδεώδη σε μια πολεοδομικώς άρτια πόλη.’’